واشر سرسیلندر
پیش درآمد
در یک موتور احتراقی، واشر سرسیلندر بین بلوک سیلندر و سرسیلندر قرار میگیرد و عمل آببندی بین این دو قطعه را انجام میدهد. البته این قطعه در معرض فشار و حرارت بالای محفظه احتراق قرار دارد و از اینرو یکی از قطعات کلیدی در عملکرد موتور است. همچنین یکی از ایرادهای شایع، سوختن واشر سرسیلندر است که در اصطلاح عامیانه «واشر زدن» گفته میشود.
شکل 1: واشر سرسیلندر و محل قرارگیری آن
محل قرارگیری و اصول عملکرد
واشر سرسیلندر با قرار گیری بین سرسیلندر و بلوک سیلندر، عمل آببندی محفظه احتراق، راهگاه آب و مجاری روغن را انجام میدهد. این سه سیال در موتورهای احتراق داخلی مابین سیلندر و سرسیلندر در جریان هستند و واشر سرسیلندر باید این جریانها را کاملاً نسبت به هم آببندی کند. در صورتیکه این عمل بخوبی انجام نشود، یا آب و روغن موتور به هم راه پیدا کرده و اصطلاحاً «آب و روغن قاطی میکند» و یا اینکه محفظه احتراق به مجاری آب یا روغن راه پیدا میکند که در این صورت موتور عملکرد عادی خود را نخواهد داشت.
شکل 2: خرابی واشر سرسیلندر (از محل بین دو سیلندر)
انواع واشر سرسیلندر
امروزه دو نوع واشر سرسیلندر در موتور خودروهای متداول استفاده میشود:
1. واشرهای الاستومری
2. واشرهای فلزی چند لایه (MLS)
شکل 3: انواع واشر سرسیلندر
• واشرهای الاستومری
این واشرها از یک ورق فلزی میانی تشکیل شدهاند که دو طرف آن با مادهای الاستومری پوشیده میشود و اطراف محفظه احتراق یک حلقه فلزی قرار میگیرد. این حلقه فلزی برای تحمل دما و فشار بالای ناشی از احتراق تعبیه شده است.
شکل 4: یک مدل واشر سرسیلندر الاستومری
شکل 5: ساختار واشرهای سرسیلندر الاستومری
• واشرهای تقویت شده یا پرفورمنس
در برخی مدلهای واشرهای الاستومری، ما بین محفظههای احتراق هم از فلز استفاده میشود. زیراکه معمولاً سوختن واشر سرسیلندر در محل بین محفظههای احتراق رخ میدهد که دمای بالاتری دارد و برای افزایش استحکام واشر، این ناحیه را از فلز میسازند. این مدل واشرها را اصطلاحاً «تقویت شده» یا «پرفورمنس» مینامند.
شکل 6: واشر سرسیلندر تقویت شده یا پرفورمنس
• واشرهای مولتی لایر (چند لایه)
یک طرح دیگر برای افزایش مقاومت واشر در برابر سوختن، در واشرهای چندلایه محقق شده است. بدین صورت که طرح متداول واشرهای الاستومری که دارای یک لایه فلزی و دو لایه الاستومری است، در واشرهای چند لایه دارای دو لایه فلزی و پنج لایه الاستومری است. بدین ترتیب واشرهای چند لایه با داشتن دو لایه فلزی، مقاومت بیشتری در برابر حرارت از خود نشان میدهند.
نکته قابل توجه اینست که ضخامت واشر سرسیلندر باید مقداری مشخص و استاندارد باشد و در واشرهای چند لایه، ضخامت واشر همانند واشرهای معمولی است، با این تفاوت که تراکم مواد داخل واشر به مراتب بیشتر شده است. این عامل باعث میشود که هنگام تعویض واشر، نیاز باشد تا پیچهای سرسیلندر با فرآیندی متفاوت و به مقداری بیشتر سفت شوند.
شکل 7: واشر مولتی لایر (چند لایه) الاستومری
• واشرهای فلزی چندلایه (MLS)
این واشرها در موتور خودروهای به روز مورد استفاده قرار میگیرد. تعداد لایههای فلزی بین 2 تا 5 لایه است ولی معمولاً دارای 3 لایه هستند (شکل 9). لایه بالایی و پایینی با مادهای بر پایه لاستیک مانند وایتون (Viton) پوشش داده میشود. این پوشش ممکن است تمام سطح فلز را بگیرد، که در این صورت به واشر Full-coated گفته میشود و یا ممکن است که اطراف محفظه احتراق و راهگاههای آب و روغن فقط پوشش شود که در این صورت به واشر Partial-coated گفته میشود.
شکل 8: واشر سرسیلندر فلزی چند لایه (MLS)؛ سمت راست Partial-coated و سمت چپ Full-coated
شکل 9: ساختار واشر سرسیلندر فلزی چند لایه (MLS)
راهنمای انتخاب واشر سرسیلندر
واشر سرسیلندری که بصورت اورجینال روی موتور نصب میشود، تحت عنوان واشر سرسیلندر استاندارد شناخته میشود که مشخصه آن نیز وجود یک سوراخ در حاشیه واشر سرسیلندر است. زمانیکه سرسیلندر تعمیر شود و کف تراشی شود، از آنجایی که از ضخامت سرسیلندر کم میشود، بایستی از واشر سرسیلندر با ضخامتی بیشتر استفاده شود تا بتواند تا حدی جبران کف تراشی سرسیلندر را انجام دهد. بسته به نوع موتور و حساسیت آن، ممکن است واشر سرسیلندر 2 سوراخ، 3 سوراخ و 4 سوراخ هم موجود باشد که به ترتیب برای تعمیر اول، دوم و سوم سرسیلندر مورد استفاده قرار میگیرند. البته در موتورهای جدید با توجه به حساسیت بیشتر، واشرهای 1 و 2 سوراخ ارائه میشوند. به این مفهوم که این موتورها توانایی فقط یکبار تراشکاری و تعمیر سرسیلندر را دارند و در صورتیکه پس از تعمیر دوباره سرسیلندر دچار مشکل شود، بایستی سرسیلندر را تعویض نمود.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.